Hoe ga je om met een narcistische ouder: tips

Omgaan met en loslaten van narcistische vader of moeder

Om een kind goed op te voeden is empathisch vermogen, compassie en de wil nodig om jezelf zo nu en dan op plaats 2 te zetten. Kenmerken die je niet snel vindt bij een narcist. Een narcistische ouder is meer dan iemand die opschept over zijn kind op familiefeestjes of social media. Narcistische ouders hebben ernstige moeite met het vervullen van de behoeften van hun kinderen. En staan moeilijk toe dat kinderen een eigen identiteit ontwikkelen.

Het hebben van een narcistische ouder – of dat nu narcistische vader of moeder is – is een emotioneel belastende ervaring. Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis die gekenmerkt wordt door een opgeblazen gevoel van eigenwaarde, gebrek aan empathie en behoefte aan bewondering. Daar tegenover staat dat een narcistische ouder een fragiel ego heeft en niet tegen kritiek kan. Voor de buitenwereld is de narcistische ouder vaak uitermate charmant, leuk of behulpzaam. Hoe anders is dat thuis. Ben je opgevoed door een narcistische vader of moeder, dan is de kans groot dat je een gebrek aan zelfvertrouwen hebt en sneller over je grenzen heengaat.

Kenmerken narcistische vader of moeder

Niet alle ouders zijn narcisten. Laten we dat vooropstellen. En niet elke vader of moeder met narcistische trekjes heeft ook daadwerkelijk een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het herkennen van narcistisch gedrag bij een ouder is niet altijd even makkelijk. Dit komt omdat narcisten vaak charmant en manipulatief zijn. Hoe weet ik of mijn vader of moeder een narcist is? Typische kenmerken van een narcistische ouder zijn dat zij vaak manipulatief en egoïstisch zijn. Andere kenmerken van een narcistische vader of moeder zijn mogelijk:

• Zichzelf erg belangrijk vinden, zelfs als het gaat om het welzijn van hun kinderen stellen ze zichzelf vaak voorop
• Streven naar succes en competitief zijn, ook al gaat dit ten kosten van anderen
• Denken dat ze meer recht op iets hebben dan anderen
• Bewondering willen hebben
• Andere uitbuiten om er zelf beter van te worden
• Het hebben van een gebrek aan empathie

Hoe zijn kinderen van een narcist?

Kinderen van narcistische ouders kunnen van verschillende dingen last hebben. Angst en onzekerheid bijvoorbeeld, maar ook niet weten wie zij zelf zijn en moeite hebben met het maken van keuzes en emotionele intimiteit. Soms ontwikkelen kinderen van een narcist ongezonde relaties waarin ze zich afhankelijk opstellen. Ook zijn ze vaak pleasers. Doordat zij gewend zijn aan het constant vervullen van de behoeften van de narcistische ouder, vinden ze het vaak lastig om hun eigen behoeften en gevoelens te erkennen.

“Het is vaak moeilijk om een ouder officieel te laten diagnosticeren met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). Alleen een GZ-psycholoog of psychiater kan de persoon diagnosticeren. De persoon in kwestie moet daar vrijwillig aan meewerken. Veel narcistische personen hebben weinig tot geen besef van hun gedrag; ze vinden zelf niet dat er iets mis is en zullen zelden hulp zoeken. Laat staan dat zij zich openstellen voor een persoonlijkheidsonderzoek. Of een ouder dus daadwerkelijk een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft of narcistische kenmerken, is daarom lastig te concluderen.”

Wat doet een narcistische vader met een kind?

Vaders geven niet alleen hun genen door, ook vormen zij hun kinderen. Geen enkele ouder is perfect. Maar een narcistische vader kan de emotionele ontwikkeling van een kind behoorlijk in de weg staan. Zijn kinderen kunnen moeite hebben met het ontwikkelen van een gezond zelfbeeld. Ze worden immers continu geconfronteerd met de behoefte van de vader aan bewondering en bevestiging. Alles draait om de narcistische vader. Een narcistische vader kan bijvoorbeeld kinderen tegen elkaar opzetten, zijn kinderen bekritiseren of elk gesprek naar zich toe trekken. Daarnaast hebben ze vaak geen besef van het effect van het gedrag op het kind. Dit komt door een gebrek aan inlevingsvermogen.

Wat zijn de kenmerken van een narcistische moeder?

Een narcistische moeder heeft vaak vergelijkbare kenmerken als een narcistische vader. Denk aan een gevoel van superioriteit en behoefte aan bewondering. Een narcistische moeder manipuleert vaak. Ook is ze moeilijk te benaderen en houdt ze weinig rekening met de emotionele behoeften van haar kinderen. Een narcistische moeder bekritiseert soms haar kinderen om haar eigen ego een boost te geven. Ook kan ze ervoor zorgen dat haar kind zich schaamt of schuldig voelt. Zo nu en dan heeft een narcistische moeder een ‘goudhaantje’. Oftewel, een lievelingskind dat ze voortrekt. De ‘zondebok’ is het kind dat op de laatste plaats komt en overal de schuld van krijgt.

Gerelateerd: Love bombing: dit is moet je erover weten

Wat doet een narcistische moeder met een kind?

Een kind met een narcistische moeder kan het lastig vinden om gezonde relaties op te bouwen. Maar wat zijn de gevolgen van een narcistische moeder? Vaak heeft een kind van een narcistische moeder zijn of haar eigen behoeften en wensen naar de achtergrond verschoven. Het kind houdt bovenmatig rekening met de moeder om er maar voor te zorgen dat zij niet boos wordt, zich irriteert of ander negatief gedrag vertoont. De moeder kan eisen stellen aan de prestaties van het kind en onrealistische verwachtingen koesteren. Emotionele manipulatie en het gebruik van schuldgevoelens zijn ook veelvoorkomende tactieken.

Hoe omgaan met een narcistische ouder?

Vaak komen kinderen van een narcistische ouder er pas laat achter wat er precies in het gezin aan de hand is. Soms gaat hier een depressie of burn-out aan vooraf. Heb je te maken met een narcistische vader, moeder of verzorger? Realiseer je dan dat je nooit kunt winnen van een narcist. Het enige dat je kunt doen is ermee leren omgaan. Dit vereist strategie en zelfzorg. Zet je eigen emotionele en mentale welzijn op nummer 1. Schakel eventueel professionele hulp in die jou hiermee kan helpen. Probeer daarnaast grenzen te stellen en afstand te nemen. Laat je niet verleiden om emotioneel te reageren als je wordt beledigd, maar blijf kalm. Je kunt daarnaast een aantal oneliners voorbereiden die je op kunt dreunen als je ouder toch over je grenzen gaat, zoals:

“Meningsverschillen mogen bestaan. Ik denk dat we het daarover eens zijn”

Zorg voor jezelf

Onthoud dat je ouder waarschijnlijk nooit aan jouw emotionele behoeften tegemoet zal komen. Hoe duidelijk je deze ook naar hem of haar communiceert. Is redelijk contact onmogelijk? Sommige kinderen van een narcistische ouder stoppen het contact met hun moeder, vader of verzorger helemaal.

Leven met een narcistische ouder kan een zware emotionele last met zich meebrengen. Het erkennen van het probleem, het zoeken naar professionele hulp en het opbouwen van een sterk ondersteunend netwerk zijn belangrijke stappen in het proces van heling. Het is nooit te laat om de controle over je eigen leven terug te nemen. Zorg goed voor jezelf door gezond te eten. Plan ontspannende activiteiten in, zoals yoga of meditatie. Hiermee bouw je het zelfvertrouwen op dat door de narcistische ouder misschien is afgebrokkeld en creëer je tijd voor jezelf.

Wil jij jouw verhaal delen op dit platform? Neem dan contact op.